If
If you can keep your head when all about you
Are losing theirs and blaming it on you,
If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too;
If you can wait and not be tired by waiting,
Or being lied about, don’t deal in lies,
Or being hated, don’t give way to hating,
And yet don’t look too good, nor talk too wise:
U bë një kohë e gjatë tashmë që është drejtuar gishti nga përkthyesit për dështimet gjuhësore të shqipes. Në fakt paaftësia e tyre nuk është e egzagjeruar, ajo bën mu. Pjesa e lënë në hije, që është zveshuar nga përgjegjësia e këtyre dështimeve, janë redaktorët. Pa mbrojtur aspak përkthyesit, që janë shtuar sasiorisht, por jo cilësisht, dua që bashkëfajtorët e mizorive gjuhësore që gjenden gjithandej t’i dalin për zot pjesës së tyre të fajit. Në fund të fundit ata nuk e marrin rrogën kot apo, sic thotë populli, s’e hanë bukën kot.
Hyrje
Ekzistojnë dy faktorë që ndikojnë në cilësinë e produktit përfundimtar të një përkthimi apo interpretimi. Këta dy faktorë janë konteksti dhe situata. Ndërkohë që konteksti është gjuhësorë situata është jashtë gjuhësore.1 Konteksti ka të bëjë më kuptimin leksikor dhe gramatikor të vetë fjalëve të një fraze, fjalie, paragrafi apo teksti kurse situata ka të bëjë me vendin, kohën dhe njerëzit që e sendërtojnë këtë kontekst. Sa herë që flasim për një vend, kohë dhe popullsi të caktuar sigurisht që kemi parasysh karakteristika dhe veçori që dallojnë nga të tjerat. Këto karakteristika dhe veçori të një vendi që popullohet nga një popullsi e caktuar përbëjnë vetë kulturën e atij vendi dhe e asaj popullsie në një periudhë historike të caktuar.
Gjatë një ore mësimi në universitet profesori na tregoi një barcaletë që kishte si teme Mbretëreshën e Britanisë së Madhe. Me sa më vjen ndërmend kishte të bënte me një turmë njerzish që kishin dalë të prisnin mbretëreshën apo ta përshendsnin në një fjalim që do mbante dhe që ishin pajisur me pankarta dhe mjete të tjera përshendetëse. Njëri nga turmaxhinjte kishte një pankartë në dorë dhe mbi të shkruante “God shave the Queen”, kjo natyrisht gabueshëm në vend të frazes “God save the Queen”.
Përulësia Intelektuale: Të jesh i vetëdijshëm për cakun e dijes, duke pasur parasysh rrethanat në të cilat egocentrizmi i lindur ka gjasa të funksionojë vetë-mashtrueshëm; duke pasur parasysh animin, paragjykimet dhe kufizimet e pikëpamjes. Përulësia intelektuale varet nga pranimi i faktit që dikush nuk duhet të pretendojë më shumë se ç’di në të vërtetë. Ajo nuk nënkupton mungesë karakteri apo nënshtrim. Ajo nënkupton mungesën e krekosjes, mburracaksisë dhe mendjemadhësisë, e shoqëruar kjo me depërtim në themelet e logjikës, apo nëse këto mungojnë, në themelet e besimit të vet.
Standardet Intelektuale Universale janë standarde të cilat duhen zbatohuar në të menduar sa herë që jemi të interesuar të kontrollojmë cilësinë e arsyetimit tonë rreth një problemi, çështjeje apo situate. Që të mendosh kritikisht duhet t’i zotërosh këto standarde. Për të ndihmuar studentët t’i mësojnë ato, mësuesit duhet të ngrenë pyetje të cilat kontrollojnë të menduarit e studentit; pyetje të cilat i bëjnë studentët përgjegjës për të menduarit e tyre; pyetje të cilat, nëpërmjet përdorimit të vazhdueshëm të mësuesit në klasë, përthithen nga studentët si pyetje që ata duhet t’ia bëjnë vetes.
Nga Robert Fisk
A mundet që Haditha të jetë vetëm maja e varrezës masive. Trupat e të vdekurve të parë shpejt e shpejt, pamjet e paqarta të kufomave dhe të fëmijëve, a mund të jenë vetëm maja e ajsbergut? A do të vazhdojë më tej puna e ushtrisë amerikane të lagjeve të varfra?
Më kujtohet mirë dyshimi i parë që pata se vrasjet më ta këqija në Irak do bëhen në emrin tonë. Isha në sorgum e Bagdadit, duke numëruar trupat, kur një nga nëpunësit të më vjetër të qytetit, më foli për shqetësimin e tij. “Të gjithë sjellin trupa këtu,” tha. “Por kur amerikanët sjellin trupa, na thonë se për asnjë arsye nuk duhet tu bëjmë autopsi. Në na lihet të kuptojmë se e kame bënë që ma parë. Herë pas here ma japin një copë letër si kjo bashkë me trupin.” Dhe në këtë kohë burri më dha një dokument të ushtrisë amerikane që tregonte skicën e trupit të një njeriu vizatuar me dorë dhe fjalët “dëmtime traume.”
Çfarë lloj traume po përjetohet tani në Irak? Me thjesht, kush po e kryen vrasjen ne mas? Kush po i kthen kaq shumë trupa njerëzish në stiva mbeturinash? Pas ngjarjeve të Hadithas, ne do tu japim formë të re dyshimet tona.
Nuk është mirë të themi “thjesht ca dru të shtrembër.” Të gjitha ushtritë pushtuese janë të degjeneruara. Por a kryejnë të gjitha krime lufte? Algjerianët janë akoma duke hapur varret masive të lëna nga parashutistët francez që asgjësuan fshatra të tëra. Dimë për vrasësit-përdhunues të ushtrisë ruse in Çeçeni.
Të gjithë kemi dëgjuar për të Diela të Përgjakura. Izraelitet u ulën dhe vështronin ndërkohë që milicia libaneze e autorizuar prej tyre masakronte dhe plaçkiste 1,700 palestinez përgjatë rrugës. Dhe sigurisht fjalët Mai Lai tani po shqiptohen prapë. Po, nazistët ishin më të këqij. Dhe Japonezët. Dhe Ustashëti kroat. Por këta jemi ne. Kjo është ushtria jonë. Këta ushtar të rinj janë përfaqësuesit tanë në Irak. Dhe ata kanë gjak të pafajshëm në duart e tyre.
Dyshoj se pjesë e problemit është se ne nuk e vumë kurrë ujin në zjarr për Irakun, prandaj refuzuam t’i numëronim të vdekurit e tyre. Qëkur irakianët u kundërvunë ushtrisë pushtuese më bombat e tyre në anë të rrugës dhe me makina vetëvrasëse, ata u kthyen në “ të huaj” arab. Të këqijtë nën-njerëzor të cilat amerikanët i kishin identifikuar dikur në Vietnam. Merr një president që të na thotë se po luftojmë të keqen dhe ndonjë ditë do të zgjohemi dhe do të shohim se një fëmijë ka brirë, një foshnje ka këmbë të thyera.
Mos harroni që këta njerëz janë myslimanë dhe mund të bëhen të gjithë Muhamed Atta të vegjël. Të vrasësh një numër të konsiderueshëm njerëzish është vetëm një hap më përpara nga të gjitha ato sulme të përziera ajrore që na thonë se vrasin “terroristë”, por të cilat gjithmonë e më shpesh na del të jenë dasma ose – si ne Afganistan – një përzierje terroristesh dhe fëmijësh ose, siç do shikojmë se shpejti, pa dyshim, “fëmijë terroristë.”
Në një farë mënyre, ne reporterët jemi gjithashtu për tu fajësuar. Të pazotë për ta rrezikuar të dalim jashtë Bagdadit – apo nëpër vet Bagdadit – gjerësia e Irakut ka rënë nën një hije të trashë dhe gjithëpërfshirëse. Ne mund të vërejmë një shkëndijë në gjithë atë errësirë – një Haditha apo dy ne shkretëtirë – por rrimë një qetësi duke kataloguar numrin e “terroristëve” hamendësisht të arritur në qoshet e largëta të Mesopotamisë. Nga frika e thikës së kryengritësit, ne nuk mundemi të investigojmë më. Dhe ameriaknëve u pëlqen kjo gjë.
Mendoj se bëhet zakon, kjo lloj gjeje. Tashmë horroret e Abu Graibit janë fshirë nga kujtesa. Është abuzim, jo torturë. Dhe pastaj na del një oficer i ri i Shteteve të bashkuara i akuzuar për vrasjen e një gjenerali të ushtrisë irakiane duke e futur atë me kokë poshtë në një thes gjumi dhe duke u ulur në kraharorin e tij. Dhe prapë, ati i kushtohen pak tituj kryesor të gazetave. Kujt i bëhet vonë se një irakian tjetër hëngri dhe? A nuk po përpiqen ata të vrasin djemtë tanë që janë atje duke luftuar terrorin.
Kush duhet te fajësohet për faktin se ne e shikojmë veten si me të nderuarat e krijesave, që po bëjmë betejë të pafund me vrasësit e 11 shtatorit dhe 7 korrikut sepse ne e duam vendin tone dhe njerëzit tanë – por jo njerëzit e tjerë – shumë. Dhe kështu ne e veshim veten si fisnikë, po, si kryqtar, dhe u themi atyre që u pushtojmë vendin se do to sjellim atyre demokraci. Nuk pushoj do të pyeturi veten sot se si shumë nga të pafajshmit të masakruar në Haditha patën mundësi të votojnë në zgjedhjet e Irakut – para se ti vrisnin “çliruesit” e tyre.
Burimi: http://news.independent.co.uk/world/fisk/article624173.ece
Powered by WordPress & Theme by Anders Norén